Sprawozdania

Sprawozdanie z realizacji projektu "Tajemnicze Wielkie Szuwary" w ramach konkursu "Badacze Nieznanych Jezior" finansowanego ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.

W roku szkolnym 20013/2014 w Zespole Szkół Społecznych STO im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Człuchowie realizowany był w ramach konkursu p.n. "Badacze Nieznanych Jezior" ogłoszonego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku projekt "Tajemnicze Wielkie Szuwary".
Celem projektu jest poszerzenie wiedzy na temat roli jezior w ekosystemie oraz poznanie zagrożeń, na jakie są one narażone. Zadania projektowe zostały tak pomyślane, aby zachęcić młodzież do działań na rzecz jezior- kontroli stanu ich wód, określenia sposobów użytkowania jezior i terenów wokół nich, ocenę obecnego stanu jezior i istniejących zagrożeń.
Udział w realizacji projektu "Tajemnicze Wielkie Szuwary" wzięli uczniowie Społecznego Gimnazjum ZSS STO w Człuchowie- 21 uczniów (pośrednio, wraz z uczniami Społecznego Liceum ZSS STO w Człuchowie- 120 uczniów), a także 4 nauczycieli (pośrednio 30 nauczycieli), 10 rodziców (pośrednio- 120 rodziców) oraz 10 wędkarzy (pośrednio 300).

Dane dotyczące jeziora

Jezioro leży w pobliżu miejscowości Jaromierz na terenie gminy Człuchów (powiat człuchowski, woj. pomorskie). To nieduże napływowe jeziorko z praźródłem Chrząstawy o powierzchni 7,26 ha (lustro wody: 4 ha).
Obecnie właścicielem jeziorka jest Nadleśnictwo Człuchów, a opiekę nad nim sprawuje leśnictwo Jaromierz. Zbiornik ten jest przystosowany do gospodarki wędkarskiej. Jeziorko to otaczają głównie lasy sosnowe.
Nie jest ono objęte żadną formą ochrony prawnej.
Badanie parametrów fizykochemicznych

Przed przystąpieniem do prac laboratoryjnych młodzież została przeszkolona w zakresie parametrów, które charakteryzują jakość wód: stężenie tlenu rozpuszczonego, temperatura, nasycenie tlenem, biologiczne i chemiczne zapotrzebowanie na tlen, stężenie fosforu i azotu całkowitego, stężenie chlorków, przewodnictwo elektrolityczne, pH.
Badanie parametrów fizykochemicznych wody zostało wykonane trzykrotnie z trzech miejsc. Wykorzystano do niego wyposażenie pracowni chemicznej uzyskane dzięki dofinansowaniu z WFOŚiGW w Gdańsku oraz doświadczenie zdobyte podczas realizacji trzech edycji projektu "Nasze jezioro-nasza sprawa".
Dokładna analiza fizykochemiczna została dołączona do sprawozdania.

Bioindykacja

Na zajęciach szkoleniowych pod kierunkiem nauczyciela biologii uczniowie zapoznali się z biologiczną metodą określania stanu czystości wody- bioindykacją. Następnie uczniowie pobrali próbki do badań i rozpoznawali organizmy żyjące w zbiorniku wodnym oraz wokół niego. Jeziorko otacza głównie bór sosnowy. Na skraju wzdłuż linii brzegowej występują liczne okazy brzozy brodawkowatej, świerka pospolitego, nieliczne dęby i buki. Wzdłuż wąskiego meandrowego koryta rzeki Chrząstawy rośnie drzewostan liściasty olchy i osiki. Część zbiornika wodnego w wyniku wieloletnich zmian przekształciło się w torfowisko szuwarowe, które porastają rośliny takie jak: trzcina, sitowie wielkie, turzyce kępkowe. Brzeg jeziorka w części torfowiskowej okalają wierzby, a części wodnej las sosnowy, którego podszyt stanowią: borówka, czernica, brusznica, poziomka, malina, jeżyna, mchy i porosty. W strefie przybrzeżnej zaobserwowaliśmy moczarkę kanadyjską, rzęsę wodną a w strefie toni wodnej rozwijają się grążele i grzybienie, w strefie ekspansji torfowiska obserwujemy torfowce i drobne turzyce darniowe. Wody torfowisk zamieszkują drobne zwierzęta takie jak: pijawki, mięczaki, płazy i żaby(wodna, trawna, moczarowa, jeziorowa. Jeziorko jest zarybiane w celu prowadzenia gospodarki wędkarskiej. Wśród trzcin schronienie odnajdują ptaki bagienne i błotne, kaczka krzyżówka, gągoł, żuraw, bąk, kureczki wodne, perkozy, łabędź niemy, czapla siwa.
Brzegi jeziora bardzo szybko porastają szuwarami, a w samej wodzie następuje nadmierny rozrost glonów, co jest groźne dla samej tafli wody. Nagromadzenie się materii organicznej w warunkach znacznego uwodnienia i słabego dostępu tlenu prowadzi do powstawania torfu. Torfowisko powstaje w wyniku wypłycania się zbiorników wodnych. Silne zakwaszenie jest przyczyną braku bakterii nitryfikacyjnych co w efekcie końcowym prowadzi do przekształcenia akwenu wodnego w torfowisko. To wszystko powodować może nieodwracalne straty w ichtiofaunie, a także przyczynia się do powstawania zjawiska zimowej przyduchy.
Należy więc zintensyfikować działania w celu zapobieżenia temu procesowi bądź jego spowolnienia.

Sprzątanie brzegów jeziora

Troska o estetykę okolic jeziora przyczynia się do wzrostu walorów turystyczno-rekreacyjnych tego miejsca. Dlatego też młodzież Społecznego Gimnazjum postanowiła uporządkować teren linii brzegowej jeziora w Jaromierzu. Efekty akcji widoczne są na zdjęciach.

Plebiscyt na nazwę jeziora

Jeziorko w Jaromierzu nie ma oficjalnej nazwy, dlatego uczniowie ZSS STO w Człuchowie przeprowadzili plebiscyt na nazwę jeziora. Za sugestią myśliwych i wędkarzy spośród zaproponowanych nazw najwięcej głosów zdobyła nazwa Wielkie Szuwary

Prezentacja multimedialna

Wszystkie wyniki badań zostały przedstawione w formie multimedialnej prezentacji uczniom Zespołu Szkół Społecznych STO w Człuchowie podczas specjalnego spotkania poświęconego zaprezentowaniu efektów prowadzonych w ramach projektu "Tajemnicze Wielkie Szuwary" działań.

Efekty

Prowadzone w ramach konkursu przez młodzież działania spowodowały wzrost ich świadomości o ekosystemie. Uczniowie mogli sami się przekonać, na jakie zagrożenia narażony jest wodny ekosystem. Nauczyli się również, jak można określać stan czystości wód oraz wskazywać sposoby poprawy tego stanu. Analiza gatunków roślin i zwierząt uwrażliwiła młodych ludzi na los tych stworzeń, zachęciła do troski o naturę oraz doceniania takich urokliwych miejsc, jakie znajdują się tuż obok nas.