Sprawozdania

Sprawozdanie z realizacji projektu "Z wędką nad Jezioro Buszewo"

W roku szkolnym 20013/2014 w Zespole Szkół Społecznych STO im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Człuchowie realizowany był w ramach konkursu p.n. "Badacze Nieznanych Jezior" ogłoszonego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku projekt "Z wędką nad Jezioro Buszewo".

Celem projektu jest poszerzenie wiedzy na temat roli jezior w ekosystemie oraz poznanie zagrożeń, na jakie są one narażone. Zadania projektowe zostały tak pomyślane, aby zachęcić młodzież do działań na rzecz jezior- kontroli stanu ich wód, określenia sposobów użytkowania jezior i terenów wokół nich, ocenę obecnego stanu jezior i istniejących zagrożeń.

Udział w realizacji projektu "Z wędką nad Jezioro Buszewo" wzięli uczniowie Społecznego Gimnazjum ZSS STO w Człuchowie- 56 uczniów (pośrednio, wraz z uczniami Społecznego Liceum ZSS STO w Człuchowie- 120 uczniów), a także 6 nauczycieli (pośrednio 30 nauczycieli), 10 rodziców (pośrednio- 120 rodziców) oraz 15 wędkarzy (pośrednio 300).

Dane dotyczące jeziora

Jezioro Buszewo leży w pobliżu miejscowości Sieroczyn na terenie gminy Człuchów (powiat człuchowski, woj. pomorskie). To nieduże bezodpływowe polodowcowe jeziorko o powierzchni 8,6 ha.

Obecnie jezioro to dzierżawione jest przez Polski Związek Wędkarski, a opiekę nad nim sprawuje człuchowskie Koło PZW. Zbiornik ten jest przystosowany do gospodarki wędkarskiej, nie przeprowadza się na nim odłowów sieciowych ani kontrolnych.

Jezioro Buszewo otaczają grunty orne oraz łąki. Wschodni brzeg jeziora, dostępny dla wypoczywających i wędkarzy, porastają topole. Trudniej dostępny, silnie porośnięty roślinnością brzeg zachodni jest świetną ostoją dla zwierzyny. Stanowi to o pewnej nieformalnej formie ochrony jeziora. Długość linii brzegowej wynosi ok. 1025 m.

Dno jeziora jest w dużej mierze silnie zamulone (nawet powyżej 7 m. osadu), jednak w głębszych strefach dno jest piaszczyste i twarde. Jezioro Buszewo zalicza się do III klasy czystości wód. To żyzne jezioro eutroficzne.

Badanie parametrów fizykochemicznych

Przed przystąpieniem do prac laboratoryjnych młodzież została przeszkolona w zakresie parametrów, które charakteryzują jakość wód: stężenie tlenu rozpuszczonego, temperatura, nasycenie tlenem, biologiczne i chemiczne zapotrzebowanie na tlen, stężenie fosforu i azotu całkowitego, stężenie chlorków, przewodnictwo elektrolityczne, pH .

Badanie parametrów fizykochemicznych wody zostało wykonane trzykrotnie z trzech miejsc. Wykorzystano do niego wyposażenie pracowni chemicznej uzyskane dzięki dofinansowaniu z WFOŚiGW w Gdańsku oraz doświadczenie zdobyte podczas realizacji trzech edycji projektu "Nasze jezioro-nasza sprawa".

Dokładna analiza fizykochemiczna została dołączona do sprawozdania.

Bioindykacja

Na zajęciach szkoleniowych pod kierunkiem nauczyciela biologii uczniowie zapoznali się z biologiczną metodą określania stanu czystości wody- bioindykacją. Następnie uczniowie pobrali próbki do badań i rozpoznawali organizmy żyjące w zbiorniku wodnym oraz wokół niego.

Analiza zebranych materiałów metodą bioindykacji wykazała, że dno Jeziora Buszewo pokrywa gruba warstwa (nawet powyżej 7 m.) aktywnego, żywego mułu, w którym żyją głównie larwy Chironomidae - w zagęszczeniu: kilkaset tys./1 m2. Większość dna jeziora (ok 80 %) pokrywa roślinność wodna. Wśród roślinności ziemnowodnej (amfifity) występują tu takie gatunki jak turzyca zaostrzona (Carex gracilis), manna mielec (Glyceria aquatica), pałka szerokolistna (Typha latifolia), oczeret jeziorny (Schoenoplectus lacuctris) i skrzyp bagienny (Equisetum limosum). Przedstawicielem nimfeidów (roślin o liściach pływających) jest tylko grążel żółty (Nuphar luteum). Pozostałe typy roślinności ze względu na niewielkie głębokości Jeziora Buszewo przenikają się wzajemnie.

Źródłem wiedzy o ichtiofaunie Jeziora Buszewo są przede wszystkim rejestry połowów wędkarskich prowadzone przez wędkarzy. Głównym gatunkiem ryb drapieżnych występujących w tych wodach jest szczupak, który reguluje ilość ryb karpiowatych- podstawowego gatunku ryb w Jeziorze Buszewo. Wśród nich można wyróżnić ryby występujące naturalnie: lina, karasia pospolitego, płoć i wzdręgę. Jezioro to odpowiada typowi linowo-szczupakowego jeziora, natomiast mulisty charakter dna pozwala zaklasyfikować je do typu sandaczowego.

Nad Buszewem spotkać można wiele gatunków płazów, ptaków i ssaków. Szczególnie częstym gościem nad tym jeziorem jest czapla siwa (Ardea cinerea). Tu również gniazduje błotniak stawowy (Circus aeruginosus ) czy kaczki (Anas sp.).

Ograniczanie eutrofizacji

W latach '70-tych w czynie społecznym obsadzono wschodni brzeg jeziora topolami, które obecnie przyczyniają się do zanieczyszczenia zbiornika wodnego- corocznie tony spadających z drzew liści powodują spadek poziomu tlenu w wodzie . Duży wpływ na przyspieszoną eutrofizację jeziora miały też intensywnie użytkowane i silnie nawożone pola przylegające do linii brzegowej. Wody jeziora zostały wówczas zanieczyszczone dużą ilością biogenów, głównie potasu i azotu. To wszystko powodować może nieodwracalne straty w ichtiofaunie, a także przyczynia się do powstawania zjawiska zimowej przyduchy.

Szybko postępująca eutrofizacja jeziora jest zjawiskiem niebezpiecznym. Należy więc zintensyfikować działania w celu zapobieżenia temu procesowi bądź jego spowolnienia.

Sprzątanie brzegów jeziora

Troska o estetykę okolic jeziora przyczynia się do wzrostu walorów turystyczno-rekreacyjnych tego miejsca. Dlatego też młodzież Społecznego Gimnazjum postanowiła uporządkować teren linii brzegowej Jeziora Buszewo. Efekty akcji widoczne są na zdjęciach.

Plebiscyt na nazwę jeziora

Buszewo nie jest nazwą oficjalną tego zbiornika wodnego. Ta zwyczajowa nazwa przylgnęła do jeziorka już dawno. Mimo to uczniowie ZSS STO w Człuchowie przeprowadzili plebiscyt na nową nazwę jeziora. Spośród zaproponowanych nazw najwięcej głosów zdobyła jednak nazwa dotychczas używana, czyli: Buszewo. Przyzwyczajenie mieszkańców i urok dotychczasowej nazwy sprawiły, że mieszkańcy pobliskiego Sieroczyna nie zamierzają proponować zmiany nazewnictwa.

Wywiady

Podczas penetracji okolic Jeziora Buszewo młodzież natknęła się na wędkujących w wodach jeziora. Obecność wędkarzy została natychmiast wykorzystana do przeprowadzenia z nimi wywiadów, a zdobyte informacje wykorzystane do sporządzenia analizy bioindykacyjnej.

Prezentacja multimedialna

Wszystkie wyniki badań zostały przedstawione w formie multimedialnej prezentacji uczniom Zespołu Szkół Społecznych STO w Człuchowie podczas specjalnego spotkania poświęconego zaprezentowaniu efektów prowadzonych w ramach projektu "Z wędką nad Jezioro Buszewo" działań.

Efekty

Prowadzone w ramach konkursu przez młodzież działania spowodowały wzrost ich świadomości o ekosystemie. Uczniowie mogli sami się przekonać, na jakie zagrożenia narażony jest wodny ekosystem. Nauczyli się również, jak można określać stan czystości wód oraz wskazywać sposoby poprawy tego stanu. Analiza gatunków roślin i zwierząt uwrażliwiła młodych ludzi na los tych stworzeń, zachęciła do troski o naturę oraz doceniania takich urokliwych miejsc, jakie znajdują się tuż obok nas.