Patron szkoły

Patron
Zespołu Szkół Społecznych
Społecznego Towarzystwa Oświatowego w Człuchowie

Jan Nowak-Jeziorański, właściwie: Zdzisław Antoni Jeziorański, urodził się 2. października 1914r. w Berlinie.

Uczęszczał do Gimnazjum Państwowego im. Adama Mickiewicza w Warszawie (był w jednej klasie z Janem Kottem i Ryszardem Matuszewskim). Po ukończeniu studiów ekonomicznych w 1936 roku był starszym asystentem w katedrze ekonomiki Uniwersytetu w Poznaniu.
29 czerwca 1937 roku ukończył Szkołę Podchorążych Rezerwy Artylerii im. Marcina Kątskiego i został skierowany do odbycia dalszej służby wojskowej w 2. Dywizjonie Artylerii Konnej im. gen. Józefa Sowińskiego. Jako bombardier podchorąży artylerii, w 1939 roku został wzięty do niewoli przez Niemców na Wołyniu.

Po ucieczce z niewoli od 1940 roku działał w podziemiu, od 1941 roku w ZWZ (przemianowanym w 1942 roku na Armię Krajową). Brał udział w Akcji „N” – zakonspirowanej komórce rozprowadzającej materiały propagandowe, których celem było obniżenie morale żołnierzy niemieckich. Od 1940 lub 1941 roku pracował także z polecenia ZWZ w administracji niemieckiej, aby uzyskać dokumenty okupanta pomocne polskim organizacjom konspiracyjnym[3]. W 1940 roku zadebiutował jako publicysta polityczny, drukując w podziemnym wydawnictwie „Znak” esej o Konstytucji 3 maja.

W 1943 roku zgłosił się, jako ochotnik, na funkcję kuriera AK do władz polskich poza krajem: pod przybranym nazwiskiem Jan Kwiatkowski został wysłany do Poselstwa Polskiego w Sztokholmie. Po przekazaniu poczty powrócił do kraju. Po sukcesie tej wyprawy powierzono mu znacznie poważniejszą funkcję, ponieważ jako emisariusz miał dotrzeć do rządu RP w Londynie. To właśnie na potrzeby tej misji przybrał pseudonim Jan Nowak. Wyruszył w 1943 roku. W Anglii odbył rozmowy zarówno z przedstawicielami rządu polskiego, jak i władz angielskich, również z premierem Winstonem Churchillem (marzec 1944 roku).

Z Anglii został przetransportowany do Włoch. W nocy z 25 na 26 lipca 1944 roku leciał na pokładzie samolotu, który wyruszył z bazy lotniczej w Brindisi, i wylądował w pobliżu Tarnowa (ten sam samolot zabrał na pokład szczątki rakiety V-2 i kilku polskich polityków – akcja Most III), a następnie dotarł do Warszawy jako ostatni emisariusz przed wybuchem powstania warszawskiego[5]. W przeddzień kapitulacji, działając z rozkazu komendanta AK gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego, wyruszył do Londynu. Wywiózł setki dokumentów i zdjęć. Jako emisariusz Armii Krajowej zyskał przydomek Kurier z Warszawy. Używał wówczas fałszywych dokumentów, w których występowało nazwisko Jan Nowak oraz data urodzenia 15 maja 1913 roku, później często błędnie podawana jako faktyczna data urodzin Zdzisława Jeziorańskiego.

Po wojnie pozostał na Zachodzie. Mieszkał w Londynie, Monachium i Waszyngtonie. W latach 1948–1951 pracował w redakcji polskiej brytyjskiej rozgłośni BBC. Jego działalność w Wielkiej Brytanii pomogła w uświadomieniu zachodniej opinii publicznej o skali zbrodni hitlerowskich na terenie Polski. Pracował wówczas dla BBC w Sekcji Polskiej.
Pod koniec 1951 roku podjął się kierowania Rozgłośnią Polską Radia Wolna Europa. Organizował ją przez kilka miesięcy, tworząc przede wszystkim zespół pracowników.
Po odejściu z RWE przez 20 lat działał w Kongresie Polonii Amerykańskiej (dyrektor krajowy 1980–1996), był też konsultantem Narodowej Rady Bezpieczeństwa USA. Przez wiele lat był aktywny na forach polonijnych, a dzięki znaczącym wpływom w elitach władzy USA odegrał istotną rolę w przyjęciu Polski do NATO.

Po raz pierwszy po wojnie przyjechał do Polski w sierpniu 1989 roku na zaproszenie Lecha Wałęsy. Potem już regularnie odwiedzał kraj, aż do stałego zamieszkania w Polsce w 2002 roku. Przez cały okres pobytu w Polsce, podobnie jak na emigracji, był zaangażowany aktywnie w działalność polityczną.

W wyborach prezydenckich w 1995 roku. Nowak-Jeziorański poparł Lecha Wałęsę, uważając go za gwarancję kontynuacji prozachodniej polityki zagranicznej Polski. Został przez niego zaproszony do debaty telewizyjnej z Aleksandrem Kwaśniewskim, któremu wspólnie z Jerzym Markiem Nowakowskim zadawał pytania.

W lipcu 2002 roku, po 58 latach emigracji, Jan Nowak-Jeziorański wrócił do Polski i zamieszkał na stałe w Warszawie.

Zmarł 20. stycznia 2005 roku w szpitalu im. prof. Orłowskiego w Warszawie. Uroczysty pogrzeb odbył się 26. stycznia 2005 roku.

Odznaczenia:

• Order Orła Białego – 1994[17]
• Krzyż Kawalerski Orderu Wojennego Virtuti Militari – 1944
• Wielka Wstęga Orderu Odrodzenia Polski – 1990; przyznany przez Prezydenta RP na Uchodźstwie
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej – 1993
• Krzyż Walecznych
• Wielki Krzyż Komandorski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina – Litwa, 1998
• Prezydencki Medal Wolności – Stany Zjednoczone, 1996

Nagrody i wyróżnienia:

• „Honorowy Złoty Mikrofon” (1993)
• Nagroda im. Ksawerego Pruszyńskiego, przyznana przez polski PEN Club (1998)
• „Wiktor” – Nagroda Akademii Telewizyjnej (1999)
• Nagroda Kisiela (1999)
• Medal „Lumen Mundi” (2001)
• „Człowiek Roku Gazety Polskiej” (2001)
• Nagroda „Człowiek Pojednania 2002”, przyznana przez Polską Radę Chrześcijan i Żydów za wkład w dialog chrześcijańsko-żydowski w Polsce
• „Diamentowy Mikrofon” (2002)
• „Superwiktor” – Nagroda Akademii Telewizyjnej (2003)
• Złota Statuetka za zasługi dla rozwoju polskiej demokracji przyznana przez Business Centre Club (2003)

Honorowe obywatelstwa:

• Honorowy Obywatel Miasta Poznania (2000)
• Honorowy Obywatel Wrocławia (2000)
• Honorowy Obywatel Miasta Krakowa (2001)
• Honorowy Obywatel Miasta Gdańska (2002)
• Honorowy Obywatel miasta stołecznego Warszawy (2003)

Doktor honoris causa kilku uniwersytetów: Jan Nowak-Jeziorański był doktorem honoris causa kilku uniwersytetów, w tym Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wrocławskiego, Warszawskiego oraz im. Mickiewicza w Poznaniu.

Źródło: Wikipedia

W 2005 roku Zespół Szkół Społecznych STO w Człuchowie otrzymał imię Jana Nowaka-Jeziorańskiego i od tej pory ma prawo używać tego imienia w swojej nazwie, na sztandarze i godle szkoły.